Πόσες φορές δεν έχετε ακούσει την κουβέντα "βαριέμαι" από το παιδί σας όταν έρχεται η ώρα να διαβάσει; Και πόσες, μα πόσες υπεράνθρωπες προσπάθειες έχετε κάνει να το στρώσετε στο διάβασμα; Αφού πρώτα χουζουρέψει μισή ώρα στο κρεββάτι, δει άλλη μισή ώρα τηλεόραση και παίξει άλλη μισή ώρα με τα παιχνίδια του - για να το καταφέρετε επιτέλους να ανοίξει τσάντα και βιβλία; Στις περισσότερες των περιπτώσεων, γιατί υπάρχουν και εξαιρέσεις που θα πρέπει να μας ανησυχούν, η άρνηση οφείλεται στο ότι βαριούνται να κάνουν το διάβασμα της επόμενης ημέρας και προτιμούν –εννοείται- να παίξουν. Επειδή όμως η αρχή είναι το ήμισυ του παντός, ξεκινήστε φτιάχνοντας το γραφείο και το χώρο μελέτης του όπως του αρέσει, για να μη βαριέται και για να κάνει σιγά σιγά στο μυαλουδάκι του το συνειρμό ότι εκεί διαβάζω τα μαθήματά μου. Ακόμα και αν δεν είναι εφικτό το παιδί να έχει το δικό του χώρο ή γραφείο, θα πρέπει η μελέτη να γίνεται σε ένα σταθερό σημείο που δεν θα αλλάζει κάθε μέρα. Η αλήθεια είναι βέβαια ότι η ικανότητα αυτοσυγκέντρωσης των παιδιών χωρίς διαλείμματα είναι περιορισμένου χρόνου. Πολλά παιδιά βαριούνται εύκολα οποιαδήποτε δραστηριότητα, πόσο μάλλον το διάβασμα.
Αφήστε τα να κάνουν μικρά διαλείμματα. Λειτουργούν σαν μικρές εποικοδομητικές παύσεις για να εμπεδώσουν αυτό που διάβασαν πριν συνεχίσουν. Χρειάζονται οργάνωση, γρήγορους τρόπους και τεχνικές απομνημόνευσης (λέξεις-κλειδιά, μικρές περιλήψεις, υπογράμμιση) και συνεχείς εναλλαγές, για να μπορέσουν να απορροφήσουν νέες πληροφορίες. Αφήστε δε που στις μικρές ηλικίες η συσσώρευση γνώσεων μέσα από τις πολλές εξωσχολικές δραστηριότητες εξαντλεί τα αποθέματα της υπομονής τους. Προκειμένου όμως να σηκωθούν από την καρέκλα του γραφείου τους για να κάνουν οτιδήποτε άλλο...εκτός από το διάβασμα σίγουρα έχετε ακούσει πολλές δικαιολογίες. Από το πονάει η κοιλιά μου, το κεφάλι μου, το χέρι μου, το πόδι μου, μέχρι το ότι δεν καταλαβαίνω τι λέει, δεν μου αρέσουν τα μαθήματα και το σχολείο, δεν τα καταφέρνω, θα τα κάνω αργότερα κτλ. Αν εξαιρέσετε τους αιφνίδιους, υποτιθέμενους πόνους, όλα τα άλλα μπορεί να εμπεριέχουν και στοιχεία αλήθειας και θα πρέπει να αφουγκραστείτε το παιδί σας και να το βοηθήσετε.
Στις μικρές τάξεις τα αυτονόητα δεν είναι πάντα αυτονόητα για τα παιδιά, καθώς στο μυαλουδάκι τους δεν υπάρχει η σύνδεση αιτίας και αποτελέσματος. Δυσκολεύονται να καταλάβουν τι μπορεί να σημαίνει αυτό που διαβάζουν. Για να βοηθήσετε την αντίληψή τους, για να τους μάθετε πώς πρέπει να... μαθαίνουν, ορίστε μια σειρά στο διάβασμα. Δείξτε τους πως να εστιάζουν σε σημαντικές πληροφορίες, ζητήστε να σας πουν με δικά τους λόγια αυτό που έχουν καταλάβει, κάντε μαζί μικρές πολύτιμες επαναλήψεις. Σπάστε τις μεγάλες εργασίες σε μικρές. Απλοποιείστε τις οδηγίες. Εξηγήστε τους την σημαντικότητα των εργασιών τους. Όταν τα παιδιά έχουν κίνητρο έχουν έναν λόγο παραπάνω να προσπαθήσουν. Επίσης πολλές φορές τα μαθήματα του σχολείου είναι τελείως διαφορετικά από αυτά που τα παιδιά έχουν φανταστεί. Στην πράξη γίνονται πολύπλοκα και κάποιες φορές εξαιρετικά απαιτητικά. Δικαιολογημένα λοιπόν μπορεί να σας πουν ότι δεν τους αρέσουν τα μαθήματα και το σχολείο. Απλοποιήστε το έργο τους. Κάντε τη διαδικασία της μάθησης πιο διαδραστική και ενσωματώστε σε αυτή το παιχνίδι. Επιτρέψτε τους να χρησιμοποιήσουν τις μαθηματικές τους ικανότητες για να σας βοηθήσουν να μετρήσετε, να ζυγίσετε και να συνδυάσετε διάφορα υλικά για τις πεντανόστιμες συνταγές σας. Επίσης μέσα από μια ακροστιχίδα ή ένα σταυρόλεξο μπορεί να αφομοιώσουν καλύτερα κάποιο μάθημα.
Καθώς η αυτοεκτίμηση των παιδιών χτίζεται σημαντικά στις πρώτες τάξεις του σχολείου, μια απλή διόρθωση του δασκάλου στο τετράδιο τους μπορεί να είναι ο λόγος να παραιτηθούν κάθε προσπάθειας. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να τα βοηθήσετε ενθαρρύνοντας κάθε προσπάθειά τους. Επισημάνετε τα σωστά και μην ενοχοποιείτε τα λάθη τους. Είπαμε... απογοητεύονται εύκολα. Τι και αν σας λένε ότι όσο και αν προσπαθούν δεν τα καταφέρνουν. Η προσπάθεια είναι αυτή που μετράει και επειδή κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό δώστε τους χρόνο και με υπομονή, βοηθήστε τα. Τα παιδιά επίσης έχοντας διαφορετική αίσθηση του χρόνου νομίζουν ότι έχουν απεριόριστο χρόνο για όλα. Για παιχνίδι, για μάθημα, για διάβασμα. Νομίζουν ότι μπορούν να τα διεκπεραιώσουν όλα σε χρόνο ρεκόρ. Θα τους πάρει λίγο χρόνο να συνειδητοποιήσουν την έννοια του χρόνου, όταν κάποια στιγμή θα κλείνουν τα μάτια τους από τη νύστα και δε θα έχουν ολοκληρώσει ούτε το ένα από τα τρία μαθήματα. Μπορεί το σχολείο να είναι άκρως σημαντικό αλλά μην τα κρατήσετε ξάγρυπνα για να τελειώσουν τα μαθήματά τους. Δεν υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό σε αυτή την ηλικία από μια ώρα ύπνου παραπάνω. Πράγμα που σημαίνει ότι όλα όσα δεν πρόλαβε να διαβάσει στο σπίτι θα τα μάθει μέσα στην τάξη. Κάτι εξαιρετικά δύσκολο αν κοιμάται πάνω στο θρανίο γιατί το προηγούμενο βράδυ του εκτοξεύατε απειλές του τύπου " Δεν πρόκειται να πας για ύπνο αν δεν κάνεις τις εργασίες σου". Επειδή στην ηλικία αυτή μαθαίνουν από τα λάθη τους, μην αρχίσετε τις απειλές. Μπορεί να μοιάζει με μονόδρομο εκείνη τη στιγμή αλλά πιστέψτε με μπορεί να γίνει και αλλιώς. Πάρτε βαθιές ανάσες και αφού ηρεμήσετε περάστε τους το μήνυμα περί διαβάσματος με ήρεμο και ενθαρρυντικό τόνο. Οι φωνές και οι απειλές θα το απογοητεύσουν και θα τα παρατήσουν πάλι σύντομα.
Βάλτε τους ένα χρονοδιάγραμμα και βοηθήστε τα να ταξινομήσουν τα μαθήματα τους είτε με βαθμό δυσκολίας, είτε με βαθμό προτεραιότητας. Με έναν καλύτερο σχεδιασμό, μια ορθότερη διαχείριση του χρόνου θα τα καταφέρουν πολύ καλύτερα. Μην αρχίσετε τους χαρακτηρισμούς περί τεμπελιάς υπομονεύοντας τις προσπάθειές τους. Τα παιδιά πιστεύουν κατά γράμμα ό,τι τους λέτε και μπαίνουν στο ρόλο που τους δίνετε. Μην αρχίσετε τις συγκρίσεις. Βασικά είναι ένας πρώτης τάξης κίνητρο που όμως δυστυχώς ενισχύει τον "κακό" ανταγωνισμό. Κάθε παιδί έχει τους δικούς του ρυθμούς και τον δικό του τρόπο ανάπτυξης. Με διακριτική την παρουσία σας, κάντε το να αισθανθεί την ασφάλεια πως είστε εκεί αν σας χρειαστεί, χωρίς να το αγχώνεται και χωρίς να του δημιουργείται την εντύπωση πως θα του λύσετε όλες τις ασκήσεις. Επίσης, μην αρχίσετε τις στερήσεις γιατί έτσι περνάτε στο παιδί το μήνυμα ότι το σχολείο είναι μια αγγαρεία που πρέπει να βγάλει εις πέραν. Βάλτε τα θεμέλια για να αγαπήσει τα μαθήματα και το σχολείο και όχι να τα κάνει καταναγκαστικά. Και επειδή το σχολείο δεν είναι ένα αντικείμενο ανταλλαγής, μην κάνετε το λάθος να εξαγοράζετε την απόδοσή του με κάτι που επιθυμεί πολύ. Όπως και όλα τα παραπάνω έχει παροδική επιτυχία. Σαν γονείς, ανάμεσα στα καθήκοντα σας είναι να επιβλέπετε την ανάγνωση, να εξετάζετε την ορθογραφία, να κρατάτε το βιβλίο για να σας λένε απ' έξω το μάθημα, να σπάτε το κεφάλι σας για να καταλάβετε τα μαθηματικά και να ξεσκονίζετε τις γνώσεις σας για να λύσετε τις απορίες των παιδιών σας. Μπορεί νείναι κουραστικό να ακούτε κάθε ημέρα τις ίδιες δικαιολογίες όταν έρχεται η ώρα της μελέτης. Στην προσπάθειά σας όμως να τα επαναφέρετε και να στρώσετε τα παιδιά σας ξανά στο διάβασμα, μην το παρακάνετε. Σκοπός είναι να βοηθήσετε το παιδί σας να βρει το δικό του τρόπο διαβάσματος. Μην γίνετε κριτές των παιδιών σας και μην μπείτε στο ρόλο του δασκάλου. Με άλλα λόγια μη χάσετε το ρόλο της μαμάς και του μπαμπά που είναι απλά να αγαπούν και να υποστηρίζουν.
Φωτογραφία: Element5 Digital / Unsplash
